¿Y cómo dirías tú: "Yo vivo en el quinto piso."? 
piso - etaĝo
En esta lección nos dedicaremos a las cifras. Ya conoces algunas:
|
|
unu |
uno |
|
|
du |
dos |
|
|
tri |
tres |
|
|
kvar |
cuatro |
|
|
kvin |
cinco |
Y de los títulos de las últimas lecciones:
|
|
ses |
seis |
|
|
sep |
siete |
Y ahora las nuevas:
|
|
ok |
ocho |
|
|
naŭ |
nueve |
|
|
dek |
diez |
¡Pero primero volvamos a Figueres!
El programa de la tarde ya ha acabado, pero Massao no tiene ganas de dormir.
Prefiere pasear con Mariola por el casco viejo de Figueres. En la cena ella mencionó:
"Mi loĝas en ĉambro ok."
Traduku!
"Yo estoy alojada en habitación ocho."
Massao no sabe dónde se encuentra esa habitación, por eso pregunta:
"Vera, kie troviĝas ĉambro ok?"
Vera responde: "Mi ne scias!"
Traduku!
"Vera, ¿dónde se encuentra la habitación ocho?"
Vera responde: "¡No sé!"
Recuerda: la palabra "scias" se pronuncia sin "e" al principio.
Repite esta frase otra vez: "Mi ne scias!"
En este momento Claudia pasa por delante. Massao le pregunta:
"Ĉu vi scias, kie troviĝas ĉambro ok?"
Claudia piensa un segundo y dice: "Ĝi troviĝas en la dua etaĝo."
Legu kaj traduku:
Massao le pregunta: "¿Sabes dónde se encuentra la habitación ocho?"
Claudia piensa un segundo y dice: "Se encuentra en el segundo piso."
¿Cómo se crean los números ordinales en esperanto?
Juntando una "-a" al final.
Ejemplos:
|
unu |
à |
unua |
|
du |
à |
dua |
|
tri |
à |
tria |
|
kvar |
à |
kvara |
|
kvin |
à |
kvina |
¿Y cómo dirías tú: "Yo vivo en el quinto piso."? piso - etaĝo
"Mi loĝas en la kvina etaĝo."
¿Y "El comedor está en el cuarto piso."?
"La manĝejo troviĝas en la kvara etaĝo."
O: "Esta es la sexta cerveza." - piensa en la forma que identifica
"Ĉi tiu estas la sesa biero."
Muy bien, miramos que hace Massao.
Ha llegado al quinto piso y ve que Mariola está hablando con Ferenc de Hungría.
"Saluton, Mariola!" dice Massao, "Ĉu vi volas promeni kun mi?"
promeni - pasear
¿Qué te sugiere?
Hola Mariola, ¿quieres pasear conmigo?"
Responde en lugar de Mariola: "Sí, quiero pasear contigo."
"Jes, mi volas promeni kun vi." también: "Jes, mi ŝatas kun vi promeni."
"Nur unu momenton," añade Mariola. "Mi volas preni mantelon."
Legu kaj traduku:
"Sólo un momento," añade Mariola. "Quiero coger un abrigo."
La palabra "momenton" está en Akuzativo, porque la frase entera sería:
"Atendu unu momenton, bonvolu." - "Espera un momento, por favor."
Lo mismo pasa con todos los saludos: "bonan tagon", "bonan nokton", ktp..
ktp.= kaj tiel plu – etc.
Mariola ha vuelto de su habitación:
Ŝi demandas al Ferenc: "Ĉu vi volas ankaŭ promeni kun ni?"
Ella pregunta a Ferenc: "¿Quieres también pasear con nosotros?"
Ferenc respondas al ŝi: "Ne, mi estas laca. Mi iras dormi."
Ferenc le contesta: "No, estoy cansado. Me voy a dormir."
Massao diras: "Sed mi estas vere mallaca!"
Massao dice: "¡Yo verdaderamente estoy descansado (despierto)!"
Aquí vemos la ventaja del "mal-" para expresar el contrario: laca – mallaca.
En español es más difícil expresar exactamente el sentido opuesto de una palabra.
Mariola ridas: "Tio estas bona!"
¿Qué quiere decir esto?
"¡Esto es bueno!"
¿Y tú? Seguramente no estás cansado. Invita a Vera a pasear contigo.
"Vera, ĉu vi volas promeni kun mi?"
también: "Vera, ĉu vi ŝatas promeni kun mi?"
también: "Vera, mi ŝatas promeni. Ĉu vi ankaŭ ŝatas?"
Vera te contesta: "Sí, voy contigo".
Vera: "Jes, mi iras kun vi."
Ella mira por la ventana y dice: "Ho, pluvas."
¿Que dice?
"Ho, llueve."
Pluvas puede significar teóricamente: yo lluevo, tu llueves, el llueve etc.
Esta frase es muy especial, no tiene sujeto. Por el contexto se deduce que
"pluvas" significa "llueve" (3 pers. singular, activo) y no otra cosa. Para
hablar con soltura del tiempo, aquí se encuentra el vocabulario fundamental:
|
neĝas |
nieva |
|
pluvas |
llueve |
|
malvarmas |
hace frío |
|
frostas |
hace frío |
|
kia terura varmo! |
¡que calor más horrible! |
|
sunas |
hace sol |
|
lunas |
hace luna, - quiere decir: la luna brilla |
|
ventas |
hace viento |
Vera kaj vi promenas. Ŝi diras: "Mi ŝatas naĝi kaj volas iri al naĝejo."
Legu kaj traduku:
Vera y tú estáis paseando. Ella dice: "Me gusta nadar y quiero ir a una piscina."
Ŝi demandas: "Ĉu vi scias, kie troviĝas naĝejo?"
Legu kaj traduku:
Ella pregunta: "¿Sabes dónde hay una piscina?"
Claro que sí, en el centro de la ciudad.
"Urbo" es la ciudad y "centro" el centro.¿ Cómo se puede expresar:
"La piscina está en el centro de la ciudad"?
"La naĝejo estas en la urbocentro."
También: "La naĝejo estas en la centro de la urbo."
También: "La naĝejo estas en la urba centro."
Vera: "Kiom kostas tio?"
kiom -
cuanto
¿Qué pregunta?
Vera: "¿Cuanto cuesta eso?"
"Eso cuesta dos euros". ¿Cómo lo dices en esperanto?
"Tio kostas du Eŭrojn."
A ver si conseguimos expresar: "La entrada cuesta 2 eŭros."
Entrada no es nada más que "en" e "iri". El sustantivo es entonces: "eniro".
¡Ahora tú!
"La eniro kostas du Eŭrojn."
Ves, así de fácil va. Y para no perder la práctica seguimos:
"La pizza cuesta tres eŭros."
"La pico kostas tri Eŭrojn."
Ahora pregunta cuanto cuesta la cerveza.
"Kiom kostas la biero?"
La respuesta es: "Un eŭro."
"La biero kostas unu Eŭron."
Pero ahora volvemos a Figueres y a tu paseo con Vera.
Vera demandas vin: "Ĉu vi ankaŭ ŝatas naĝi?"
¿Qué te pregunta?
Vera te pregunta: "¿Te gusta nadar también?"
Seguro, tú quieres ir con ella a la piscina.
"Certe, mi ŝatas iri kun vi al la naĝejo."
Vera diras: "Jes, ni iru kune."
¿Adivinas lo que ha dicho?
Vera dice: "Sí, vamos juntos."
Aquí vemos el Volativo que se parece mucho al Imperativo.
Hay una forma fácil de diferenciarlos: el Imperativo no tiene sujeto, el Volativo sí.
à Morfología:
El imperativo se construye con la terminación "-u",
el volativo necesita además el pronombre personal.
Ejemplos:
|
Imperativo |
|
|
|
Volativo |
|
|
|
Iru! |
|
¡vete! |
|
Ni iru |
|
vámonos |
|
Diru! |
|
¡di! |
|
Gila diru |
|
que Gila diga |
|
Trinku! |
|
¡bebe! |
|
Vi trinku |
|
que bebas |
|
Kantu ! |
|
¡canta! |
|
Ni kantu |
|
cantemos |
Pero volvamos a Figueres, al paseo bajo la lluvia:
Vera diras: "Mi frostas!"
Vera dice: "¡Estoy helada!"
"Mi vere tre frostas!"
Y ahora comunícale que tú no estas helado.
"Mi ne frostas."
Vera respondas: "Jes, via mantelo estas tre dika!" via – tu, tuyo
Vera contesta: "¡Sí, tu abrigo es muy gordo!"
Es obvio que "vi" y "via" son de la misma familia.
¿Te acuerdas qué significa la "-a"?
Adjetivo.
"Via" significa "tu" / "tuyo". ¿Qué quiere decir "mia"?
Eso es: "mia" se traduce con "mi" / "mio".
|
mi |
yo |
mia |
mi/mío |
|
vi |
tú |
via |
tu/tuyo |
|
li |
el |
lia |
su/suyo |
|
ŝi |
ella |
ŝia |
su/suya |
|
ĝi |
el,ella (neutro) |
ĝia |
su/suyo |
|
ni |
nosotros |
nia |
nuestro |
|
vi |
vosotros |
via |
vuestro |
|
ili |
ellos |
ilia |
su/suyo |
|
oni |
(impersonal) |
onia |
(impersonal) |
A ver si entiendes la charla entre Luiĝi y Gila.
Luiĝi: "Via mantelo estas tre bela, Gila!"
Gila: "Tio ne estas mia mantelo, sed la mantelo de Claudia!"
Luiĝi: "Kaj kie estas la via?"
Gila: "En mia ĉambro. Mi ne ŝatas ĝin. Sed ŝian mantelon mi tre ŝatas!"
Luiĝi: "¡Tu camisa de dormir es muy bonita, Gila!"
Gila: "¡Esta no es mi abrigo, sino el abrigo de Claudia!"
Luiĝi: "¿Y donde está la tuya?"
Gila: "¡En mi habitación. No me gusta. ¡Pero su abrigo me gusta mucho!"
Hay dos cosas que llaman la atención:
Sed ŝian mantelon mi tre ŝatas!" / El C.I. está delante del verbo.
Sed ŝian mantelon mi tre ŝatas!"/ El Ak. también se refleja en el pronombre posesivo.
Recuerda:
|
Tio estas mantelo. |
|
sin -n |
|
Tio estas ŝia mantelo. |
|
sin -n |
|
Mi tre ŝatas la mantelon. |
|
con -n |
|
Mi tre ŝatas ŝian mantelon. |
|
con -n |
Y ahora te toca a ti otra vez, adelante:
traduku:
"Allí está nuestro coche."
"Tie estas nia aŭto." o: "Jen nia aŭto!"
¡Eso es tu cerveza!
Tio estas via biero!
Ojo:
Si tu quieres decir que esta cerveza es suya - identificativo - tienes que usar el
"tiu" o el "ĉi tiu":
Ĉi tiu estas via biero!
Y seguimos:
Mi amigo Pŝemek viene de Polonia.
Mia amiko Pŝemek venas el Polio.
A Valentín y Svetlana les gusta nuestro país y nosotros amamos el suyo.
Valentín kaj Svetlana ŝatas nian landon kaj ni ŝatas vian landon.
Adivinia: ¿de qué país vienen Svetlana y Valentín?
Ili venas el Sovetunio.
¿Dónde está el acento?
So -vet - u - ni - o
¡Muy bien! ya puedes tener tus primeras conversaciones – enhorabuena.
a) Tipos de frases
⇝7
Mi loĝas en ĉambro ok.
La manĝejo toviĝas en la kvina etaĝo.
Unu momenton!
Ŝi demandas al li.
Pluvas.
Povas esti, ke Mario dormas.
Ĉu vi scias, kie troviĝas naĝejo?
Kiom kostas tio?
La eniro kostas du Eŭrojn
Ni iru kune!
Via mantelo estas tre dika.
Mi tre ŝatas ŝian mantelon.
Gramática
⇝7
Las cifras son: nul, unu, du, tri, kvar, kvin, ses, sep, ok, naŭ, dek. |
|
Ejemplo: Nuria havas tri hundojn. |
|
Las ordinales se crea juntando "-a" al final: nula, unua, dua, tria, kvara, kvina, sesa, sepa, oka, naŭa, deka, dek unua |
|
Ejemplo: Nuria loĝas en la tria etaĝo. Mi ŝatas la trian parton de la opero. |
Los pronombres personales son: mi, vi, li, ŝi, ĝi, - ni, vi, ili, |
|
Los pronombres posesivos son: mia, via, ŝia, lia, ĝia, - nia, via, ilia Ejemplos: Ŝi amas ne min. Ŝi amas mian amikon. |
|
|
|
El "Volativ" es como el imperativo, pero con sujeto. |
|
Ejemplos: Vi sciu, ke certe pluvas en Germanio. |
|
Ni trinku! Vi ne manĝu mian supon! |
|
|
|
Pluvas! |
¡Llueve! |
|
Povas esti, ke neĝas. |
Puede ser que nieva. |
|
Estas bela trinkejo en la urbocentro. |
Hay un bar bonito en el centro de la ciudad. |
|
centro |
centro |
naĝi |
nadar |
|
ĉambro |
habitación |
naŭ |
nueve |
|
dek |
diez |
nur |
solo |
|
ekzisti |
existir |
ok |
ocho |
|
eniro |
entrada |
pluvi |
llover |
|
etaĝo |
piso |
promeni |
pasear |
|
frosti |
helar |
ridi |
reír |
|
ili |
ellos, ellas |
saluto |
saludo |
|
kanti |
cantar |
scii |
saber |
|
ke |
que |
sep |
siete |
|
kiom |
cuanto |
ses |
seis |
|
kosti |
costar |
Sovetunio |
Unión Soviética |
|
kune |
juntos |
tre |
mucho |
|
laca |
cansado, a |
urbo |
ciudad |
|
lando |
país |
||
|
momento |
momento |
Ahora preguntas de control:
1) Egon tiene 8 euros para la discoteca, pero la entrada cuesta 10.
2) Ven, vamos juntos a comer.
3) Esta es mi primera cerveza.
4) Yo no sé cuanto cuesta la pizza.
5) Silke me pregunta: "¿Llueve?"
6) ¡No cantes en la ducha!
Al final una pequeña historia,
|
|
ĉu…ĉu |
ya…ya |
|
|
ino |
mujer |
|
|
pagi |
pagar |
|
|
preskaŭ |
casi |
Pluvas
Karola kaj mi kune sidas en bela teejo kaj trinkas teon. Ni tre ŝatas la ejon.
La muziko estas tre bona - kaj ankaŭ la teo. Ĉu nur por legi, ĉu por ne frosti -
ni ŝatas veni tien. Mi estas laca. Mi vere ne scias, pro kio. Ĉu pro la varma teo?
"He!" diras Karola. "Ne dormu! Ĉu mi mendu por vi kafon?"
- "Ne, dankon!" mi respondas.
"Mi ankoraŭ trinkas mian teon. Vi scias, ke kafon mi malŝatas."
"Jes, mi scias." Karola ridas. "Vi ankaŭ povas havi duŝon. Ĝi nur estas malvarma!"
- "Duŝon?"
"Jes, duŝon. Nur iru el la teejo - tie pluvas..."
- Nun mi vere maldormas: "Ne, mi prenas la kafon!"
"Mendu du!" ŝi diras. "Kaj vi certe estas bona amiko kaj pagas, ĉu ne ?"
Mi vere amas ŝin! Mi faras preskaŭ ĉion kiun ŝi petas.
Y esto es el fin de la lección 7 y del volumen 2, pero el
volumen 3 estáa tu alcance. Esperamos que te haya gustado nuestra breve visita a
Figueres con Vera, Gila y todos los demás. Si quieres contactar con
más gente cerca de aquí, no dudes en ponerte en contacto con los grupos
de esperanto. Algunas direcciones interesantes:
¡Hasta pronto!
- Ĝis baldaŭ!Esperanto Grupo de Vilanova
Y aquí empieza la tercera etapa:
LECIONO 8.